Sen zimowy / Goli Taraghi

Sen zimowy

Powieść ta po raz pierwszy ujrzała światło dzienne w roku 1973, wydana przez teherańskie wydawnictwo Agah. Bohaterowie powieści to grupa ośmiu przyjaciół, silnie związanych ze sobą od dzieciństwa. Wydaje im się, że przebywanie razem uchroniło ich przed samotnością, jednak koleje losu ich życia pokazują im, jak bardzo się mylili. Bohaterowie ogarnięci są rodzajem paraliżu duchowego, który prowadzi ich do przekonania o bezcelowości podjęcia walki o własne życie, zupełnie jakby ciążyło nad nimi jakieś fatum. Swoje życie przeżywają w myślach, wspominając przeszłość i żałując marzeń, które nie zostały zrealizowane. Mimo, że niezadowoleni i rozgoryczeni, wciąż planują ucieczkę z miejsca, w którym tkwią i rozpoczęcie nowego, lepszego życia, nie są w stanie zrobić nawet kroku. Zamknięte koło toczy się więc dalej, odizolowując ich od społeczeństwa i rzeczywistości. Tak zastaje ich śmierć i starość; śmierć, która jest mniej przerażająca niż życie.

Sposób myślenia bohaterów plasuje się na granicy tradycji i modernizmu. Zamiast tożsamości indywidualnej posiadają oni tożsamość grupową. Sytuacja ta jednak stopniowo rodzi w nich bunt i sprawia, że szukają zmian. Przypomina to sytuację, w której społeczeństwo bliskie jest eksplozji, jednak nie wybucha.

Po ukazaniu się tłumaczenia powieści we Francji autorka usłyszała, iż powieść ta jest zapowiedzią rewolucji 1979, odbiciem stanu świadomości ówczesnego społeczeństwa irańskiego. Bohaterowie pragnąc zmian i jakiejś rewolucji, która oczyści ich z tradycyjnego sposobu myślenia tkwią nieruchomo w miejscu, w którym nie wytworzyła się jeszcze odpowiedzialność za siebie, a niezależność traktowana jest jako odchylenie od norm przyjętych przez społeczeństwo. Oderwanie się od rodziny i tradycji jest niebezpieczne i bolesne. Przekonuje się o tym jeden z bohaterów, Ahmadi, który chce być sobą i oderwać się od grupy. Przydarza się mu jednak wiele nieszczęść: stojąc przy oknie, dostaje w głowę kamieniem, spadając ze schodów łamię nogę itd. Przyjaciele uważają, że pech towarzyszy mu, gdyż chce sam podejmować decyzje i zachowuje się inaczej niż oni. Dają mu do zrozumienia, że jeśli będzie z nimi, nic złego mu się nie przydarzy. Jego próby bycia niezależnym i samodzielnym kończą się odrzuceniem przez grupę. Odrzucenie przez społeczeństwo spotyka także Dżalilego. Wykształcony, próbujący zmienić świat, zniesmaczony marazmem przyjaciół (Ktoś, kto chce iść, nie pyta, nie czeka. Po prostu idzie, s.39) popełnia "błąd", gdyż za dużo myśli i zaczyna mówić. Przyjaciele dostrzegają różnicę między sobą i nim (On jest z innej gliny. Różni się od nas, s.98). Bojąc się słów Dżalilego, które mogą zburzyć ustalony porządek życia, w cichym przyzwoleniem doktora związują go i zostawiają w piwnicy...

Dorota Słapa
http://www.literaturaperska.com/goli/sen.html